تحلیلی بر گسترش کالبدی-فضایی شهر و تعیین الگوی بهینه و پایدار رشد کالبدی شهر صالح‌آباد با بهره‌گیری از مدل‌های کمی

به ‌رغم گذشت دو دهه از ورود مفهوم راهبرد‏های توسعه شهری در ادبیات مدیریت شهری رویکرد غالب توسعه در سیستم‌های مدیریت ‌شهری کشور ما به ‌گونه‌ای است که تنها در حد هدایت و راهبری طرح‌های هادی یا جامع شهری، تغییرات کاربری و گسترش سرمایه‌های فیزیکی محدود مانده است، به‌ طوری‌ که شهرها به‌ شکلی بی‌برنامه رشد نموده و محدوده‌های شهری در مدت کوتاهی به ‌چندین برابر وسعت اولیه‌ی خود رسیده‌اند. این معضل به الگوی گسترش افقی معروف گردیده و منشاً بسیاری از مشکلات در شهرهای کشورهای در حال توسعه شده است. بنابراین بررسی الگوی گسترش شهرها یکی از مسائلی است که می‌تواند راهبرد توسعه را در افق دوردست، جهت توانمندسازی مدیریت‌شهری فراهم سازد. این پژوهش با در نظر گرفتن شاخص‌های مساحت، جمعیت، تراکم کلی مسکونی و بهره‌گیری از مدل هلدرن و ضریب جینی به تحلیل الگوی گسترش کالبدی- فضایی شهرصالح‌آباد پرداخته است. روش پژوهش، تحلیلی- تطبیقی و به‌صورت مطالعه‌ی اسنادی بوده و جهت بررسی بیشتر به ‌مشاهده‌ی مستقیم و غیرمستقیم، پرداخته شده است و هدف نهایی آن ارائه‌ راهکارهایی جهت جلوگیری از رشد افقی یا پراکندگی شهر در راستای توسعه‌ پایدار شهری می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که شهرصالح‌آباد در طی دهه‌های گذشته به ‌صورت پراکنده رشد نموده و منجر به پدیده‌ی گسترش افقی یا پراکندگی شهری شده است. بر این اساس باید از الگوی گسترش متمرکز درون بافتی فشرده و در عین‌ حال الگوی پیوسته‌ی‌ قطاعی با توسعه‌‌ سیستم شبکه‌ ارتباطی متقاطع و مورب بهره گرفت تا رشد کالبدی شهر روندی معقولانه‌تر را طی نماید.